Kinh tế dữ liệu trở thành giá trị ‘phổ quát’ mới tại châu Âu Giữa bức tranh triển vọng nhiều màu xám của châu Âu, nền kinh tế dữ liệu tại châu lục “già cỗi” trở thành “điểm sáng”, một hình mẫu mà các quốc gia khác có thể noi theo Kinh tế châu Âu ngày càng tụt lại so với Mỹ. Kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, tăng trưởng khu vực Eurozone đã chậm hơn nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ, và khoảng cách này càng bị nới rộng bởi những sự kiện mang tính toàn cầu như Covid-19, rồi sau đó là xung đột Nga - Ukraine, và mới nhất là đụng độ tại khu vực Trung Đông tác động tiêu cực đến giá năng lượng Ngay từ đầu năm 2023, châu Âu tiếp tục đối mặt với những phép thử khó khăn nhất, hệ luỵ từ cuộc xung đột Nga - Ukraine kéo dài chưa hồi kết, tỷ lệ lạm phát giảm nhưng không như mong đợi, thương mại quốc tế nối lại, nhưng chuỗi cung ứng xáo trộn, tiếp tục đặt Eurozone trước áp lực kinh tế suy thoái, kéo theo nguy cơ bất ổn về chính trị - xã hội gia tăng. Theo dự báo cập nhật của IMF, nền kinh tế khu vực sử dụng đồng Euro chỉ tăng trưởng 0,7% trong năm 2023 và 1,2% trong năm 2024, giảm tương ứng 0,2 và 0,3 điểm phần trăm so với lần dự báo trước của định chế này Song, giữa bức tranh triển vọng nhiều màu xám, nền kinh tế dữ liệu tại châu lục “già cỗi” đã thể hiện được vai trò là “điểm sáng”, hình mẫu để các quốc gia khác noi theo Động lực tích cực của thị trường dữ liệu và các công ty dữ liệu tại EU được phản ánh qua sự tăng trưởng mạnh mẽ liên tục của nền kinh tế dữ liệu, thể hiện giá trị của những tác động trực tiếp và gián tiếp của thị trường dữ liệu đối với nền kinh tế tổng thể. Nền kinh tế dữ liệu châu Âu đạt 496 tỷ euro vào năm 2022, tăng 8,9% so với năm trước, một thành tích đáng chú ý khi xét đến bối cảnh kinh tế vĩ mô tiêu cực. Tỷ trọng kinh tế dữ liệu trong GDP của EU đạt 3,9% so với 3,7% của năm trước "Trí tuệ" dữ liệu số Buộc phải đối phó với nhiều căng thẳng kinh tế và địa chính trị, các doanh nghiệp châu Âu đang tập trung chiến lược vào chuyển đổi kỹ thuật số, theo đuổi các mục tiêu về khả năng phục hồi cũng như tăng trưởng doanh thu Giai đoạn hậu đại dịch đã chứng kiến các tổ chức tại đây nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của các mô hình kinh doanh kỹ thuật số như một yếu tố quan trọng, cùng với nhận thức rõ ràng về vai trò liên quan của “trí tuệ dữ liệu” - không chỉ việc sử dụng tài sản dữ liệu mà còn cả khả năng để quản lý hiệu quả và dữ liệu bên trong và bên ngoài cho các mục tiêu chiến lược “Ngày nay, nhiều công ty có lượng dữ liệu khổng lồ nhưng chỉ một số ít có thể tận dụng hết tiềm năng này”, Mario Grotz, tổng giám đốc bộ phận Nghiên cứu Công nghiệp, Công nghệ mới trực thuộc Bộ Kinh tế Luxembourg cho biết. Quốc đảo nhỏ tại châu Âu này coi những cuộc khủng hoảng là cơ hội để đổi mới và củng cố cam kết trở thành nền kinh tế dữ liệu bền vững hàng đầu Trong năm 2022, nền kinh tế dữ liệu của 27 nước thành viên EU (EU27) ghi nhận tăng trưởng ấn tượng, giá trị đạt gần 500 tỷ USD, tăng 8,9% so với năm trước, chiếm 3,9% thị phần GDP, tăng từ 3,7% vào năm 2021 Cũng trong năm ngoái, giá trị của thị trường dữ liệu EU27 - nơi dữ liệu kỹ thuật số được trao đổi dưới dạng “sản phẩm” hoặc dịch vụ” đạt 72,9 tỷ euro với tốc độ tăng trưởng 12,6%, gấp đôi so với năm 2021, đạt 73 tỷ euro. Các giao dịch dữ liệu tạo ra lợi nhuận, chẳng hạn như mua bán tài sản dữ liệu giữa các tổ chức, chiếm 26% giá trị thị trường dữ liệu chung trong năm 2022, tương ứng với 19 tỷ euro cho EU27 và dự kiến đạt thị phần 30% vào năm 2030 Thị trường dữ liệu chung Dữ liệu là trung tâm của quá trình chuyển đổi kỹ thuật số. Do đó, dữ liệu là nền tảng cơ bản và quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế dài hạn ở châu Âu. Thị trường dữ liệu duy nhất do EU thiết kế sẽ cho phép các công ty (đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ) trên toàn EU thu được lợi ích từ dữ liệu mà họ khó hoặc không thể truy cập “Dữ liệu châu Âu sẽ được các công ty châu Âu sử dụng để tạo ra giá trị ở châu Âu”, Uỷ viên thị trường nội khối Thierry Breton khái quát lại khái niệm thị trường dữ liệu chung tại một cuộc họp ở Berlin hồi năm 2020 “Không gian dữ liệu châu Âu bao gồm mọi thứ, từ an ninh mạng đến cơ sở hạ tầng quan trọng, giáo dục kỹ thuật số đến kỹ năng, dân chủ đến truyền thông. Tôi muốn rằng Đạo luật Kỹ thuật số châu Âu phản ánh những giá trị tốt nhất của châu Âu - cởi mở, công bằng, đa dạng, dân chủ và tự tin”.Bà Ursula von der Leyen, chủ tịch Uỷ ban châu Âu Cùng năm, Uỷ ban châu Âu (EC) đã thảo luận về việc tạo ra “không gian dữ liệu châu Âu”. “Đây là mục tiêu của chúng tôi để định hình tương lai kỹ thuật số”, bà Ursula von der Leyen, chủ tịch Uỷ ban châu Âu cho biết tại thời điểm đó. Khi chuyển đổi kỹ thuật số trở thành xu hướng chủ đạo, số lượng công ty dữ liệu châu Âu cũng tăng lên đồng bộ với thị trường dữ liệu. Số lượng nhà cung cấp dữ liệu châu Âu (các tổ chức có hoạt động kinh doanh cốt lõi là sản xuất và cung cấp các sản phẩm, dịch vụ và công nghệ liên quan đến dữ liệu số) đã tăng lên 216.000 vào năm 2022, cao hơn 13,3% so với năm trước, chiếm 2% tổng số tổng số công ty trong lĩnh vực CNTT-TT và dịch vụ chuyên nghiệp so với 1,8% của năm 2021. Doanh thu của nhà cung cấp dữ liệu đã tăng lên 84 tỷ euro vào năm 2022, từ mức 75 tỷ euro vào năm 2021 Đức vẫn là thị trường dữ liệu hàng đầu với thị phần 29%, tiếp theo là Pháp với 17%. Năm quốc gia thành viên (Đức, Pháp, Ý, Hà Lan và Tây Ban Nha) chiếm hơn 68% thị trường dữ liệu trong số EU27, cho thấy việc kinh doanh dữ liệu có mối tương quan tích cực với các nền kinh tế tiên tiến và khác biệt với mức tăng trưởng tốt Phó Chủ tịch EC Vestager khẳng định trong nền kinh tế kỹ thuật số mở, quan hệ đối tác giúp EU đẩy nhanh sự phát triển của những công nghệ mới, để chúng có thể trở thành giải pháp toàn cầu. Quan hệ đối tác cũng tạo ra không gian mở, nơi EU có thể thúc đẩy các tiêu chuẩn kỹ thuật số của châu Âu cũng như những lợi ích toàn khối Maximilian Karl Emil Weber, một trong những nhà lý thuyết quan trọng nhất về sự phát triển của xã hội phương Tây hiện đại đầu thế kỷ XX, từng chỉ ra nhiều hiện tượng xã hội, chẳng hạn như khoa học, báo chí, hoà âm trong âm nhạc, kiến trúc, mô hình đại học,… có tiền đề xuất hiện tại những vùng đất khác, song chỉ tại khu vực châu Âu mới trở thành mô hình mang tính phổ quát cho giai đoạn phát triển tiếp theo của thế giới. Kinh tế dữ liệu cũng có thể là một hiện tượng như vậy
Chiến lược dữ liệu Trí tuệ nhân tạo Generative AI (AI tạo sinh) như ChatGPT, Bard, Claude AI, Pi… đang chiếm sóng truyền thông toàn cầu vì khả năng cung cấp những nội dung mới lạ. Sức hấp dẫn của Generative AI không thể phủ nhận, và thế giới kinh doanh hồ hởi chào đón Các phòng họp của doanh nghiệp ở khắp mọi nơi đều thảo luận về tiềm năng của Generative AI, hình dung ra những tác động mang tính chuyển đổi (transformative) đối với hoạt động sản xuất kinh doanh và tương tác với khách hàng Tuy nhiên, mặc dù sức hấp dẫn lớn, nhưng hành trình khai thác Generative AI trong bối cảnh doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là triển khai các thuật toán tiên tiến hoặc tạo ra một chatbot thông minh. Cốt lõi của Generative AI tạo nên thành công là nền tảng vững chắc của dữ liệu có chất lượng. Như Bruno Aziza, chuyên gia tư vấn chiến lược, doanh nhân công nghệ (CapitalG) đã nhấn mạnh, "Chất lượng dữ liệu và sự tin cậy tạo nên thành trì cạnh tranh" (“Trust and Data Quality are the Competitive Moat”) Một chatbot thú vị có thể che giấu những điểm không hoàn hảo về dữ liệu, nhưng khi Generative AI trở thành một phần của quy trình kinh doanh cốt lõi, thì mọi sai sót dữ liệu đều được phóng đại rõ rệt, ảnh hưởng đến nhiều bên liên quan Hình ảnh vẽ bằng DALL - E 3 Để thực sự khai thác Generative AI, một tổ chức phải ưu tiên việc quản trị chất lượng dữ liệu. Bài viết này làm rõ lý do tại sao một chiến lược dữ liệu lại đóng vai trò tối quan trọng đối với Generative AI, xem xét mức độ phức tạp của nó về mặt công nghệ, quy trình, văn hóa và năng lực Tầm quan trọng của chất lượng dữ liệu Dữ liệu chất lượng không chỉ là một thứ xa xỉ như cách người ta nói (“data is new oil”). Nó là mấu chốt của bất kỳ ứng dụng Generative AI thành công nào. Khi đề cập đến các ứng dụng Generative AI cấp doanh nghiệp, không chỉ thảo luận về các chatbot đang gây tỏ mò và thích thú cho khán giả Thay vào đó, đây là những công cụ phức tạp phục vụ cho nhiều bộ phận khác nhau từ bán hàng, tiếp thị, hỗ trợ khách hàng, nhân sự hoặc pháp lý. Với phạm vi ứng dụng rộng rãi như vậy, bất kỳ lỗi nào do hệ thống AI gây ra không chỉ là trục trặc mà còn là những thất bại mang tính hệ thống, tác động lan truyền khắp tổ chức Lấy ví dụ, trường hợp về một nền tảng thương mại điện tử lớn sử dụng AI để tạo mô tả sản phẩm. Do các vấn đề về chất lượng dữ liệu, AI tạo ra các mô tả vô nghĩa hoặc đôi khi không phù hợp. Thay vì nâng cao trải nghiệm mua sắm, nó lại dẫn đến sự nhầm lẫn của khách hàng và cơn ác mộng giải quyết khủng hoảng cho nền tảng này Chất lượng dữ liệu đề cập đến một loạt các thuộc tính sau đây Nguồn gốc (Provenance): Biết dữ liệu đến từ đâu sẽ giúp đảm bảo tính xác thực và mức độ liên quan và tính xác thực đi kèm Độ tin cậy (Reliability): Tính nhất quán trong dữ liệu là chìa khóa. Dữ liệu cung cấp sự tin cậy, cho phép huấn luyện các mô hình AI để trả lời chính xác và không gây ra các ảo tưởng (hallucination) Tính công bằng (Faireness): Trong bối cảnh dữ liệu, tính công bằng đảm bảo rằng thông tin được sử dụng không thiên vị, từ đó ngăn ngừa các kết quả thiên vị do AI tạo ra Tính minh bạch (Transparency): Điều quan trọng là phải hiểu cách thu thập, xử lý và sử dụng dữ liệu. Một quy trình minh bạch đảm bảo các bên liên quan có niềm tin vào kết quả đầu ra của AI Hình ảnh chất lượng dữ liệu Để phát triển mô hình AI, không chỉ cần có các mô hình hoặc thuật toán tiên tiến mà còn là chất lượng, nguồn gốc, độ tin cậy của dữ liệu Trước khi một doanh nghiệp mơ ước sử dụng Generative AI, việc đầu tư vào chất lượng dữ liệu là điều tối quan trọng. Triển khai AI mà không đảm bảo chất lượng dữ liệu cũng giống như xây một tòa nhà chọc trời trên nền móng lung lay, xây lâu đài trên cát. Trong thế giới dựa trên dữ liệu, niềm tin vào thông tin tạo thành nền tảng cho lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Do đó, chất lượng và quản trị dữ liệu đó trở thành mệnh lệnh kinh doanh, không chỉ là yêu cầu kỹ thuật Xác định các trường hợp sử dụng Generative AI có tác động lớn Sức hấp dẫn của Generative AI là tạo ra vô số ứng dụng tiềm năng, khiến các doanh nghiệp muốn sử dụng ở khắp nơi. Tuy nhiên, không phải tất cả các quy trình hoặc nhiệm vụ đều đã sẵn sàng cho việc sử dụng AI. Việc tìm hiểu chức năng nào cần áp dụng công nghệ này là rất quan trọng để đạt được kết quả có ý nghĩa Những câu chuyện thành công để doanh nghiệp có cảm hứng. Gã khổng lồ về thức ăn nhanh như Wendy's đã bắt đầu thử nghiệm hệ thống đặt hàng lái xe dựa trên giọng nói được hỗ trợ bởi AI tổng hợp. Điều này không chỉ hợp lý hóa quy trình đặt hàng tùy chỉnh từ menu gần như vô tận mà còn giảm đáng kể sai sót, mang lại lợi ích cho cả khách hàng và nhân viên Mặt khác, có những câu chuyện cảnh báo, chẳng hạn như một nhà bán lẻ thời trang đã cố gắng sử dụng AI để tự động thiết kế các mẫu quần áo mới. Mặc dù ý tưởng này có vẻ sáng tạo nhưng các thiết kế thu được thường thiếu sự mạch lạc và thiếu sức hấp dẫn với thị trường. Nỗ lực này, thay vì đẩy nhanh quá trình thiết kế, cuối cùng lại trở thành một sai lầm tiêu tốn nhiều tài nguyên. Việc áp dụng đúng chỗ lại là một chiến lược khôn ngoan Hình ảnh chọn các trường hợp sử dụng Việc lựa chọn trường hợp sử dụng (use cases) dựa trên mô hình đánh giá 2 khía cạnh về mặt giá trị với doanh nghiệp và tính khả thi triển khai trường hợp sử dụng này. Mô hình của Gartner giúp trả lời những câu hỏi sau Về Giá trị: Làm thế nào để tăng doanh thu? Làm thế nào để tăng hiệu quả và năng suất? Làm thế nào để quản lý rủi ro một cách hiệu quả? Giá trị không tài chính (như giá trị xã hội hoặc văn hóa) mang lại lợi ích gì? Về khả năng thực hiện (khả thi): Mặt kỹ thuật của mô hình có khả thi không? Tổ chức đã sẵn sàng về mặt nội bộ để triển khai mô hình này chưa? Đối tác, khách hàng và cơ quan quản lý đã sẵn sàng đối mặt và hỗ trợ mô hình này chưa? Về Mô hình kinh doanh và vận hành: Mô hình kinh doanh và vận hành hiện tại của chúng ta là gì? Những giá trị mới nào đang xuất hiện và chúng kể chuyện gì về sự thay đổi trong tương lai? Về độ khó và sẵn sàng: Triển khai mô hình này sẽ khó khăn như thế nào? Chúng ta đã sẵn sàng thực hiện nó chưa? Đối tác, khách hàng và cơ quan quản lý của chúng ta có sẵn lòng và sẵn sàng đối mặt với những thay đổi từ mô hình này không? Trả lời các câu hỏi này và đánh giá các trường hợp sử dụng cụ thể dựa trên hai mặt giá trị và tính khả thi để chọn ra các trường hợp ưu tiên thực hiện Ngoài việc lựa chọn các trường hợp sử dụng hành trình không kết thúc ở việc triển khai. Phản hồi từ người dùng là rất quan trọng. Khi các doanh nghiệp triển khai AI trong các lĩnh vực cụ thể, điều cần thiết là phải liên tục thu thập phản hồi trong thế giới thực, đánh giá hiệu suất của AI và cải tiến cách tiếp cận. Generative AI, giống như bất kỳ công cụ nào khác, đòi hỏi phải tinh chỉnh. Sự mạo hiểm của nhà bán lẻ thời trang được kể trên có thể đã được ngăn chặn bằng thử nghiệm thí điểm, phản hồi và đánh giá Các tổ chức nên tập trung vào những trường hợp sử dụng có tác động cao trong đó AI tổng hợp có thể thực sự nâng cao cả trải nghiệm của khách hàng và năng suất của nhân viên. Bằng cách lựa chọn cẩn thận các chức năng sẵn sàng để đổi mới và thận trọng trong việc giám sát và tinh chỉnh dựa trên kết quả, các doanh nghiệp có thể khai thác sức mạnh của AI theo cách thực sự nâng cao giá trị cho tất cả các bên liên quan Tương lai: Con người được tăng cường AI Tiềm năng của Generative AI không chỉ nằm ở khả năng tự động hóa hoặc sáng tạo mà còn ở khả năng tăng cường, khuếch đại tiềm năng của con người, cho phép chúng ta đạt được những đổi mới, năng suất và hiệu quả mà trước đây không thể đạt được. Nhưng cùng với sự gia tăng này sẽ xuất hiện một loạt thách thức về mặt đạo đức mà các tổ chức phải chuẩn bị để đối mặt Về mặt đạo đức, sự giao thoa giữa việc ra quyết định của con người và các khuyến nghị của AI gây ra những tình huống khó xử. Điều gì sẽ xảy ra nếu AI đề xuất một hành động có vẻ hiệu quả nhưng lại vi phạm về mặt đạo đức? Chẳng hạn, AI có thể ưu tiên các yêu cầu dịch vụ khách hàng dựa trên lịch sử mua hàng, loại bỏ những yêu cầu được coi là kém giá trị hơn, ưu tiên những khách hàng giàu có và không phục tốt các khách hàng dễ tổn thương như người già, phụ nữ, trẻ em. Mặc dù điều này có thể có ý nghĩa trong kinh doanh nhưng nó đặt ra những câu hỏi về đạo đức, về sự công bằng Trên thực tế, việc ứng dụng AI không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Nhân viên, đã quen với phương thức làm việc truyền thống, có thể phản đối những công cụ mới này, xem công nghệ này là mối đe dọa. Ngoài ra còn có nguy cơ rất thực tế là các mô hình AI vô tình đưa ra những thành kiến, điều này không chỉ ảnh hưởng đến việc ra quyết định mà còn có thể làm xói mòn niềm tin vào các quy trình sử dụng AI Sự minh bạch trở thành tính năng được quan tâm trong bối cảnh phức tạp này. Để AI và con người cộng tác hiệu quả, cần phải có sự rõ ràng về cách thức hoạt động của các mô hình AI. Nếu một nhân viên tin tưởng vào đề xuất của AI, họ phải hiểu cơ sở của đề xuất đó. Các buổi đào tạo thường xuyên, các kênh phản hồi mở và tài liệu là rất cần thiết. Nhân viên không nên chỉ là người tiếp nhận thụ động các kết quả đầu ra của AI; họ nên đóng vai trò tích cực hơn Việc tích hợp các công cụ AI này đòi hỏi phải có sự thay đổi mô hình, đánh giá lại các vai trò, kỹ năng và trình độ học vấn của người lao động, mối quan hệ cộng sinh giữa con người và máy móc. AI không phải là thay thế người lao động mà là nâng cao năng lực cho họ. Các nguyên tắc chỉ đạo phải là sự liêm chính về mặt đạo đức, tính minh bạch và giáo dục liên tục. Chỉ với những nguyên lý này, các tổ chức, doanh nghiệp mới có thể đảm bảo rằng người lao động được tăng cường bởi AI không chỉ làm việc hiệu quả hơn mà còn hoạt động theo cách công bằng và minh bạch và đúng với phẩm giá con người Kết luận Sự ồn ào và sức hấp dẫn xung quanh Generative AI đều không thể phủ nhận. Tiềm năng biến đổi của nó là rõ ràng, với các ứng dụng trải dài từ việc tối ưu hóa các nhiệm vụ thông thường đến thúc đẩy những đổi mới mang tính đột phá. Tuy nhiên, để biến tiềm năng này thành những kết quả hữu hình, doanh nghiệp cần nhiều thứ hơn là chỉ có công nghệ tiên tiến. Trọng tâm của nó, sự thành công của Generative AI là dựa vào dữ liệu với một chiến lược dữ liệu cụ thể Tầm quan trọng hàng đầu của việc triển khai Generative AI là chất lượng dữ liệu. Khi làn sóng Generative AI tiếp tục gia tăng, các doanh nghiệp đang đứng trước một thời điểm quan trọng. Điều quan trọng không phải là thái độ tâm lý FOMO (Fear of Missing Out) mà là thực hiện điều đó với kế hoạch tỉ mỉ và sự hiểu biết sâu sắc. Sự vội vàng triển khai có thể hấp dẫn nhưng đầy rẫy những cạm bẫy Do đó, đối với các doanh nghiệp mong muốn khai thác sức mạnh của Generative AI, hãy bắt đầu bằng cách đánh giá sự sẵn sàng, tinh chỉnh và củng cố chiến lược dữ liệu. Đảm bảo chiến lược dữ liệu của công ty phù hợp, khả thi, minh bạch và đáng tin cậy Các doanh nghiệp cần hiểu rằng Generative AI không chỉ là tự động hóa hoặc tăng cường; nó khuếch đại niềm tin trên tất cả các khía cạnh của tổ chức. Và khi chúng ta tiến về phía trước trong kỷ nguyên AI này, niềm tin vào con người và khả năng thích nghi là kim chỉ nam và nền tảng. Cần bắt tay bằng việc xây dựng một chiến lược dữ liệu phù hợp với tổ chức mình Đào Trung Thành
Kinh tế dữ liệu Hàng chục sàn mua bán dữ liệu được thành lập ở Trung Quốc kể từ năm 2020 nhưng hầu hết các giao dịch vẫn diễn ra trên thị trường chợ đen. Cho đến nay, các bên tham gia mua bán trên những sàn này chủ yếu là các cơ quan chính quyền và doanh nghiệp nhà nước Sàn giao dịch dữ liệu lớn toàn cầu ở Quý Dương, tỉnh Quý Châu, Trung Quốc Các cơ quan quản lý của Trung Quốc đang nỗ lực giảm bớt ảnh hưởng của thị trường ngầm đối với dữ liệu kinh doanh trong bối cảnh các công ty tư nhân tránh xa các sàn giao dịch chính thức được thiết lập để thắt chặt kiểm soát hoạt động mua bán thông tin Các chính quyền địa phương trên cả nước đã thành lập 48 sàn giao dịch dữ liệu. Hầu hết các sàn này ra mắt sau khi năm 2020, Bắc Kinh xác định nền kinh tế dữ liệu là ưu tiên quốc gia, trở thành trụ cột thứ năm để phục vụ sản xuất bên cạnh đất đai, lao động, vốn và chuyên môn kinh doanh. Nền kinh tế dữ liệu được định nghĩa rộng rãi là một hệ sinh thái kỹ thuật số trong đó, mạng lưới các nhà cung cấp thu thập, sắp xếp và trao đổi dữ liệu với mục tiêu tạo ra giá trị từ thông tin tích lũy được Dưới sự giám sát theo quy định, các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp nhà nước và công ty tư nhân có thể mua và bán dữ liệu về mọi thứ, từ mô hình thời tiết đến lưu lượng giao thông trong thành phố. Tuy nhiên, những người trong ngành và các chuyên gia cho biết, không có động cơ rõ ràng để các công ty tư nhân tham gia vào các thị trường non trẻ này. Họ nói rằng, hầu hết hoạt động mua bán dữ liệu vẫn diễn ra ngoài các sàn giao dịch chính thức “Chúng tôi đang gặp khó khăn trong việc thu hút người tham gia tham gia thị trường”, nhân viên tại một sàn giao dịch dữ liệu do nhà nước hậu thuẫn nói, đồng thời cho biết thêm, phần lớn hoạt động bán dữ liệu diễn ra ở nơi khác Một báo cáo, do Sàn giao dịch dữ liệu Thượng Hải (SDE) công bố hồi tháng trước, dự báo đến năm 2025, chỉ 10% doanh số bán dữ liệu ở Trung Quốc được thực hiện trên các sàn giao dịch giao dịch chính thức Sáng kiến thúc đẩy mua bán dữ liệu qua các sàn giao dịch chứng thức là một phần của những cải cách rộng lớn hơn nhằm tăng cường khả năng kiểm soát dữ liệu của chính quyền sau hai thập niên khi các công ty internet như Tencent và Alibaba tạo ra các lãnh địa kinh tế nhờ kho dữ liệu tiêu dùng khổng lồ. Kể từ năm 2021, nhiều công ty công nghệ lớn của Trung Quốc bị phạt tiền vì các vi phạm liên quan đến dữ liệu. Cục Quản lý không gian mạng Trung Quốc cũng được trao quyền quản lý mạnh mẽ hơn về cách các công ty thu mua, quản lý và lưu trữ dữ liệu Theo Xiang Li, một chuyên gia về quản lý dữ liệu ở Hồng Kông, kể từ động thái vào năm 2020 nhằm biến dữ liệu thành một yếu tố sản xuất quan trọng, chính phủ Trung Quốc đã xem dữ liệu là loại hàng hóa có thể giao dịch. Mục đích của Bắc Kinh là giải phóng năng suất bằng cách cung cấp cho nhiều công ty hơn quyền truy cập vào các nguồn dữ liệu, cho phép họ triển khai trí tuệ nhân tạo(AI) trong mọi thứ, từ sản xuất thông minh đến công nghệ tự lái Theo báo cáo của SDE, giá trị dữ liệu được mua và bán ở Trung Quốc dự kiến tăng từ 88 tỉ nhân dân tệ (12,3 tỉ đô la Mỹ) vào năm ngoái, lên 516 tỉ nhân nhân tệ (72,5 tỉ đô la Mỹ) vào cuối thập niên này, khi các ứng dụng liên quan đến AI ngày càng được sử dụng rộng rãi Nhưng các chuyên gia nhận định, Bắc Kinh sẽ đối mặt với một cuộc chiến khó khăn để thuyết phục các công ty tư nhân bán dữ liệu trên các sàn giao dịch tập trung, thay vì thông qua một nhà môi giới dữ liệu. Kendra Schaefer, người đứng đầu chính sách công nghệ của hãng tư vấn Trivium China, có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết, phần lớn dữ liệu hiện bán trên các nền tảng giao dịch chính thức đến từ các cơ quan chính quyền, bao gồm các cơ quan quản lý vận tải và dự báo thời tiết địa phương hoặc từ các doanh nghiệp nhà nước . Giới chức trách dễ dàng thuyết phục họ chuyển giao dữ liệu hơn so với các công ty tư nhân Theo phân tích của Financial Times, có khoảng 700 nhà giao dịch đang bán dữ liệu trên Sàn giao dịch dữ liệu lớn toàn cầu Quý Dương ở tỉnh Quý Châu. Tuy nhiên, phần lớn họ là các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp nhà nước. Chính quyền tỉnh Quý Châu đã đưa ra dự thảo quy định yêu cầu các cơ quan chính quyền địa phương và doanh nghiệp nhà nước phải bàn giao dữ liệu của họ cho sàn giao dịch Quý Dương Theo các phương tiện truyền thông trong nước, các doanh nghiệp nhà nước như Công ty lưới điện miền nam Trung Quốc bán dữ liệu tiêu thụ điện của khách hàng trên sàn giao dịch Quý Dương cho các tổ chức tín dụng như một công cụ mới để giám sát điểm số tín dụng Các sàn mua bán dữ liệu chính thức cũng được thiết kế để cung cấp cho các chính quyền địa phương đang thiếu tiền mặt và các doanh nghiệp nhà nước cách thức kiếm tiền từ tài nguyên dữ liệu trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm lại. Các sàn giao dịch dữ liệu chính thức ở Quý Dương, Thượng Hải và Bắc Kinh đang tung ra các khoản trợ cấp để khuyến khích các công ty tham gia Theo Schaefer của Trivium, ngay cả với những ưu đãi như vậy, các công ty tư nhân vẫn không hào hứng mua bán dữ liệu từ các sàn này do lo ngại vi phạm luật bảo vệ dữ liệu, với các điều khoản hạn chế bán dữ liệu người tiêu dùng “Các công ty Trung Quốc đang mua và bán nguồn tài nguyên dữ liệu quan trọng, nhưng các luật về quản lý hoạt động của các sàn giao dịch dữ liệu nguồn vẫn chưa xuất hiện”, Schaefer nói Nhân viên của các sàn giao dịch thừa nhận, sự không chắc chắn về mặt pháp lý đã ngăn cản các sàn này tiếp nhận các bên mua bán mới. “Luật dữ liệu hiện tại không quy định cụ thể về tính hợp pháp của việc mua bán dữ liệu”, họ cho biết Theo Schaefer, nhiều công ty cũng bị cản trở do chi phí cao để làm sạch dữ liệu trước khi đưa lên bán trên một sàn giao dịch tập trung. Nhiều công ty có quy trình quản lý dữ liệu kém, nên họ cần phải làm sạch dữ liệu trước khi bán “Nhà nước muốn các công ty tư nhân tham gia bán dữ liệu để kiếm thêm doanh thu. Nhưng thực tế, việc các công ty đưa dữ liệu lên các sàn giao dịch là rất rủi ro và tốn kém. Lợi ích của các công ty tư nhân là không rõ ràng”, Schaefer nói
Hải Phòng định hình cơ sở dữ liệu toàn thành phố, bắt đầu đưa vào khai thác “Năm 2023, Hải Phòng đã cơ bản định hình được hệ thống cơ sở dữ liệu của thành phố với quan điểm vừa xây dựng, vừa khai thác và hoàn thiện" Đây là thông tin được ông Hoàng Minh Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng cho biết tại 'Diễn đàn chuyển đổi số - Hải Phòng 2023' Theo đó, năm 2024 và 2025, Hải Phòng sẽ tập trung vào triển khai các giải pháp phân tích giúp tối ưu nguồn lực, hỗ trợ quản trị điều hành. Thành phố cũng mong muốn hợp tác với các doanh nghiệp đưa ra các giải pháp, mô hình dịch vụ giá trị gia tăng mới, tạo ra các không gian phát triển kinh tế mới dựa trên dữ liệu. Thành phố có thể xây dựng chiến lược chuyển đổi số đến năm 2030, hình thành mô hình chuyển đổi số cấp huyện, phát triển nền tảng chính quyền số, đô thị thông minh Ông Hoàng Minh Cương - PCT UBND thành phố Hải Phòng Theo báo cáo của Sở Thông tin và Truyền thông Hải phòng, chuyển đổi số tại Hải Phòng đang có được sự chuyển biến rất nhanh chóng, với nhiều kết quả tích cực Cụ thể, 100% dịch vụ công trực tuyến đạt mức 4 (hơn 1.700 dịch vụ), năm 2023 xử lý hơn 956 nghìn hồ sơ trực truyến, chiếm 90.7% tổng số hồ sơ, tăng rất nhanh chóng từ 20% năm 2021, 60,2% năm 2022 . Tỷ lệ thanh toán trực tuyến chiếm đến 50% Tỷ trọng gia tăng kinh tế số ICT/ GRDP ước đạt 24,5%, đứng 4/63 tỉnh Đặc biệt về phát triển dữ liệu số: Năm 2022 và 2023 là năm thành phố tập trung vào xây dựng cơ sở dữ liệu số, và cơ bản đã đạt được mục tiêu. 9 Bộ cơ sở dữ liệu của 9 ngành, lĩnh vực đã và đang liên tục được xây dựng Cơ sở dữ liệu đất đai đã có hơn 650.000 thửa đất có dữ liệu không gian, đạt hơn 50%, và đã bắt đầu đưa vào khai thác. Cơ sở dữ liệu giáo dục đã có 800 cơ sở giáo dục trên 32 ngàn giáo viên và 521 ngàn học sinh. Học bạ điện tử và sổ điểm điện tử đã được triển khai toàn diện 100% các bênh viện đã triển khai phần mềm quản lý và liên thông dữ liệu với bảo hiểm xã hội. Hơn 2,6 triệu dữ liệu hộ tịch đã hoàn thành đạt 90%. Thương mại điện tử đã kết nối dược 250 mã sản phẩm nông sản, 179 sản phẩm OCOP. Cảng biển – Logistic đang trong quá trình thử nghiệm liên thông dữ liệu giữa cảng vụ, hải quan, và các doanh nghiệp Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA chia sẻ: “Chuyển đổi số không chỉ tạo ra sự phát triển cho Hải Phòng, mà còn là động lực, là sợ dây liên kết kéo theo sự phát triển của cả vùng kinh tế bắc bộ. VINASA kỳ vọng, các cấp lãnh đạo của Hải Phòng sẽ phát huy được tinh thần dấn thân, dám làm, dám đột phá để tạo ra được kỳ tích cho Hải Phòng trong thời gian tới, đưa Hải Phòng thành thành phố phát triển vươn tầm khu vực và thế giới”
Kinh tế dữ liệu trở thành giá trị ‘phổ quát’ mới tại châu Âu Giữa bức tranh triển vọng nhiều màu xám của châu Âu, nền kinh tế dữ liệu tại châu lục “già cỗi” trở thành “điểm sáng”, một hình mẫu mà các quốc gia khác có thể noi theo Kinh tế châu Âu ngày càng tụt lại so với Mỹ. Kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, tăng trưởng khu vực Eurozone đã chậm hơn nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ, và khoảng cách này càng bị nới rộng bởi những sự kiện mang tính toàn cầu như Covid-19, rồi sau đó là xung đột Nga - Ukraine, và mới nhất là đụng độ tại khu vực Trung Đông tác động tiêu cực đến giá năng lượng Ngay từ đầu năm 2023, châu Âu tiếp tục đối mặt với những phép thử khó khăn nhất, hệ luỵ từ cuộc xung đột Nga - Ukraine kéo dài chưa hồi kết, tỷ lệ lạm phát giảm nhưng không như mong đợi, thương mại quốc tế nối lại, nhưng chuỗi cung ứng xáo trộn, tiếp tục đặt Eurozone trước áp lực kinh tế suy thoái, kéo theo nguy cơ bất ổn về chính trị - xã hội gia tăng. Theo dự báo cập nhật của IMF, nền kinh tế khu vực sử dụng đồng Euro chỉ tăng trưởng 0,7% trong năm 2023 và 1,2% trong năm 2024, giảm tương ứng 0,2 và 0,3 điểm phần trăm so với lần dự báo trước của định chế này Song, giữa bức tranh triển vọng nhiều màu xám, nền kinh tế dữ liệu tại châu lục “già cỗi” đã thể hiện được vai trò là “điểm sáng”, hình mẫu để các quốc gia khác noi theo Động lực tích cực của thị trường dữ liệu và các công ty dữ liệu tại EU được phản ánh qua sự tăng trưởng mạnh mẽ liên tục của nền kinh tế dữ liệu, thể hiện giá trị của những tác động trực tiếp và gián tiếp của thị trường dữ liệu đối với nền kinh tế tổng thể. Nền kinh tế dữ liệu châu Âu đạt 496 tỷ euro vào năm 2022, tăng 8,9% so với năm trước, một thành tích đáng chú ý khi xét đến bối cảnh kinh tế vĩ mô tiêu cực. Tỷ trọng kinh tế dữ liệu trong GDP của EU đạt 3,9% so với 3,7% của năm trước "Trí tuệ" dữ liệu số Buộc phải đối phó với nhiều căng thẳng kinh tế và địa chính trị, các doanh nghiệp châu Âu đang tập trung chiến lược vào chuyển đổi kỹ thuật số, theo đuổi các mục tiêu về khả năng phục hồi cũng như tăng trưởng doanh thu Giai đoạn hậu đại dịch đã chứng kiến các tổ chức tại đây nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của các mô hình kinh doanh kỹ thuật số như một yếu tố quan trọng, cùng với nhận thức rõ ràng về vai trò liên quan của “trí tuệ dữ liệu” - không chỉ việc sử dụng tài sản dữ liệu mà còn cả khả năng để quản lý hiệu quả và dữ liệu bên trong và bên ngoài cho các mục tiêu chiến lược “Ngày nay, nhiều công ty có lượng dữ liệu khổng lồ nhưng chỉ một số ít có thể tận dụng hết tiềm năng này”, Mario Grotz, tổng giám đốc bộ phận Nghiên cứu Công nghiệp, Công nghệ mới trực thuộc Bộ Kinh tế Luxembourg cho biết. Quốc đảo nhỏ tại châu Âu này coi những cuộc khủng hoảng là cơ hội để đổi mới và củng cố cam kết trở thành nền kinh tế dữ liệu bền vững hàng đầu Trong năm 2022, nền kinh tế dữ liệu của 27 nước thành viên EU (EU27) ghi nhận tăng trưởng ấn tượng, giá trị đạt gần 500 tỷ USD, tăng 8,9% so với năm trước, chiếm 3,9% thị phần GDP, tăng từ 3,7% vào năm 2021 Cũng trong năm ngoái, giá trị của thị trường dữ liệu EU27 - nơi dữ liệu kỹ thuật số được trao đổi dưới dạng “sản phẩm” hoặc dịch vụ” đạt 72,9 tỷ euro với tốc độ tăng trưởng 12,6%, gấp đôi so với năm 2021, đạt 73 tỷ euro. Các giao dịch dữ liệu tạo ra lợi nhuận, chẳng hạn như mua bán tài sản dữ liệu giữa các tổ chức, chiếm 26% giá trị thị trường dữ liệu chung trong năm 2022, tương ứng với 19 tỷ euro cho EU27 và dự kiến đạt thị phần 30% vào năm 2030 Thị trường dữ liệu chung Dữ liệu là trung tâm của quá trình chuyển đổi kỹ thuật số. Do đó, dữ liệu là nền tảng cơ bản và quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế dài hạn ở châu Âu. Thị trường dữ liệu duy nhất do EU thiết kế sẽ cho phép các công ty (đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ) trên toàn EU thu được lợi ích từ dữ liệu mà họ khó hoặc không thể truy cập “Dữ liệu châu Âu sẽ được các công ty châu Âu sử dụng để tạo ra giá trị ở châu Âu”, Uỷ viên thị trường nội khối Thierry Breton khái quát lại khái niệm thị trường dữ liệu chung tại một cuộc họp ở Berlin hồi năm 2020 “Không gian dữ liệu châu Âu bao gồm mọi thứ, từ an ninh mạng đến cơ sở hạ tầng quan trọng, giáo dục kỹ thuật số đến kỹ năng, dân chủ đến truyền thông. Tôi muốn rằng Đạo luật Kỹ thuật số châu Âu phản ánh những giá trị tốt nhất của châu Âu - cởi mở, công bằng, đa dạng, dân chủ và tự tin”.Bà Ursula von der Leyen, chủ tịch Uỷ ban châu Âu Cùng năm, Uỷ ban châu Âu (EC) đã thảo luận về việc tạo ra “không gian dữ liệu châu Âu”. “Đây là mục tiêu của chúng tôi để định hình tương lai kỹ thuật số”, bà Ursula von der Leyen, chủ tịch Uỷ ban châu Âu cho biết tại thời điểm đó. Khi chuyển đổi kỹ thuật số trở thành xu hướng chủ đạo, số lượng công ty dữ liệu châu Âu cũng tăng lên đồng bộ với thị trường dữ liệu. Số lượng nhà cung cấp dữ liệu châu Âu (các tổ chức có hoạt động kinh doanh cốt lõi là sản xuất và cung cấp các sản phẩm, dịch vụ và công nghệ liên quan đến dữ liệu số) đã tăng lên 216.000 vào năm 2022, cao hơn 13,3% so với năm trước, chiếm 2% tổng số tổng số công ty trong lĩnh vực CNTT-TT và dịch vụ chuyên nghiệp so với 1,8% của năm 2021. Doanh thu của nhà cung cấp dữ liệu đã tăng lên 84 tỷ euro vào năm 2022, từ mức 75 tỷ euro vào năm 2021 Đức vẫn là thị trường dữ liệu hàng đầu với thị phần 29%, tiếp theo là Pháp với 17%. Năm quốc gia thành viên (Đức, Pháp, Ý, Hà Lan và Tây Ban Nha) chiếm hơn 68% thị trường dữ liệu trong số EU27, cho thấy việc kinh doanh dữ liệu có mối tương quan tích cực với các nền kinh tế tiên tiến và khác biệt với mức tăng trưởng tốt Phó Chủ tịch EC Vestager khẳng định trong nền kinh tế kỹ thuật số mở, quan hệ đối tác giúp EU đẩy nhanh sự phát triển của những công nghệ mới, để chúng có thể trở thành giải pháp toàn cầu. Quan hệ đối tác cũng tạo ra không gian mở, nơi EU có thể thúc đẩy các tiêu chuẩn kỹ thuật số của châu Âu cũng như những lợi ích toàn khối Maximilian Karl Emil Weber, một trong những nhà lý thuyết quan trọng nhất về sự phát triển của xã hội phương Tây hiện đại đầu thế kỷ XX, từng chỉ ra nhiều hiện tượng xã hội, chẳng hạn như khoa học, báo chí, hoà âm trong âm nhạc, kiến trúc, mô hình đại học,… có tiền đề xuất hiện tại những vùng đất khác, song chỉ tại khu vực châu Âu mới trở thành mô hình mang tính phổ quát cho giai đoạn phát triển tiếp theo của thế giới. Kinh tế dữ liệu cũng có thể là một hiện tượng như vậy
Thủ tướng yêu cầu làm sạch dữ liệu người giao dịch chứng khoán Thủ tướng yêu cầu Ủy ban chứng khoán Nhà nước kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để làm sạch dữ liệu người tham gia giao dịch chứng khoán. Nhiệm vụ này hoàn thành trong tháng 11/2023 Thủ tướng Phạm Minh Chính Phát biểu tại chương trình chào mừng Ngày Chuyển đổi số quốc gia (10/10) năm 2023, với chủ đề "Khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị", Thủ tướng nhấn mạnh để thực hiện được chuyển đổi số quốc gia một cách hiệu quả, thực chất đòi hỏi phải có chiến lược bài bản, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, tạo sự thay đổi phương thức quản lý, vận hành, quản trị xã hội Với thông điệp tạo lập và khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị mới, thông thoáng về chính sách, thông suốt về hạ tầng, thông minh về quản lý, Thủ tướng yêu các bộ, ngành, địa phương cần tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách cho hạ tầng số, nền tảng số và nguồn nhân lực số để thúc đẩy dữ liệu số phát triển ổn định, bền vững Trong đó, sớm xây dựng và ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về dữ liệu số; danh mục dữ liệu dùng chung; quản lý chất lượng thông tin, dữ liệu để giám sát, đánh giá dữ liệu số một cách xuyên suốt và mang lại giá trị, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả. Luôn phải coi dữ liệu số là tài nguyên quốc gia, càng khai thác nguồn tài nguyên này thì đất nước càng phát triển Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh việc tạo lập dữ liệu thông qua triển khai xây dựng, phát triển, kết nối, chia sẻ, khai thác các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành là yếu tố quan trọng trong chuyển đổi số, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, tạo ra giá trị mới. Đồng thời, đẩy mạnh thu thập, xử lý, làm sạch dữ liệu, kết nối các hạ tầng số tập trung để khai thác, chia sẻ dữ liệu Sớm trình cấp có thẩm quyền chủ trương đầu tư xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước và xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia sẽ là nền tảng phát triển Chính phủ số. Tuy nhiên, Thủ tướng lưu ý, Trung tâm Dữ liệu quốc gia không thay thế cơ sở dữ liệu của các bộ ngành, địa phương Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần chung tay tháo gỡ những điểm nghẽn trong triển khai Đề án 06. Trong đó, có một số nhiệm vụ cụ thể, quan trọng cần tổ chức triển khai thực hiện ngay Theo đó, Thủ tướng giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, đề xuất giải pháp bổ sung thông tin địa chỉ số quốc gia vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; tích hợp tài khoản định danh điện tử với hệ thống sàn giao dịch bất động sản quốc gia, hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai; khai báo địa chỉ số của cá nhân, tổ chức trên VNeID bảo đảm phù hợp với quy định hiện hành; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 30/11/2023 Đáng chú ý, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban chứng khoán Nhà nước kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để làm sạch dữ liệu người tham gia giao dịch chứng khoán. Nhiệm vụ này hoàn thành trong tháng 11/2023
