Cờ Vây kinh tế Cambodia Cựu phó cố vấn An ninh quốc gia Ấn Độ Pradhan cho rằng đánh đổ chế độ Pol Pot là lựa chọn duy nhất của Việt Nam năm 1978 để bảo vệ nhân dân Campuchia cũng như biên giới quốc gia Cách đây 45 năm, ngày 7/1/1979, thủ đô Phnom Penh của Campuchia được giải phóng. Từ cuộc phản công tự vệ chính đáng ở biên giới Tây Nam, quân đội nhân dân Việt Nam đã cùng lực lượng kháng chiến Campuchia chấm dứt đêm dài ác mộng của chế độ diệt chủng Pol Pot, kết thúc thời kỳ đen tối và mở ra kỷ nguyên mới độc lập, tự do, dân chủ và phát triển xã hội của Campuchia S. D. Pradhan, cựu chủ tịch Ủy ban Tình báo và cựu phó cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ, nhận định những năm tháng dưới chế độ diệt chủng Pol Pot là giai đoạn "kinh khủng và đẫm máu nhất lịch sử" Campuchia. Tập đoàn Pol Pot với ảo tưởng thiết kế "một xã hội nông nghiệp không tưởng phi giai cấp, tự cung tự cấp" đã săn lùng và bức hại mọi thành phần trí thức, thành thị, cộng đồng thiểu số và tàn sát chính đồng bào mình Theo báo cáo của Tòa án Đặc biệt Tư pháp Campuchia (ECCC), cơ quan do Campuchia và Liên Hợp Quốc phối hợp thành lập để xét xử tội ác chế độ Pol Pot, tập đoàn Pol Pot - Ieng Sary trong hơn ba năm nắm quyền (17/4/1975 - 7/1/1979) đã giết hại khoảng 1,7-2,2 triệu người tại Campuchia. Nghiên cứu của giới học giả và chính phủ Campuchia ước tính hơn ba triệu người đã bị sát hại dưới chế độ Pol Pot Phán quyết năm 2018 của ECCC kết luận chế độ Pol Pot đã phạm "tội ác diệt chủng và tội ác chống lại nhân loại" đối với cộng đồng gốc Chăm và cộng đồng gốc Việt tại Campuchia trong giai đoạn 1975-1979. Những tội ác này được thể hiện qua các chính sách sát hại, thanh trừng, trục xuất và bắt tù dựa trên yếu tố sắc tộc Farina So, cựu lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu Giới tính và Sắc tộc thuộc Trung tâm Tổng hợp Tư liệu Campuchia (DC-Cam), ước tính 36% dân số Chăm theo Hồi giáo, tương đương hơn 300.000 người, đã thiệt mạng trong hơn ba năm chế độ Pol Pot nắm quyền Khoảng 90% trong cộng đồng 200.000 người gốc Việt tại Campuchia giai đoạn đó bị trục xuất. ECCC cũng thống kê nhiều vụ sát hại tập thể người gốc Việt tại Campuchia giai đoạn 1977-1978 Cựu thủ tướng, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) Hun Sen mô tả Campuchia lúc bấy giờ không khác gì "cánh đồng chết đen tối" "Chế độ tàn bạo này đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người dân vô tội, hủy hoại toàn bộ đất nước. Người dân Campuchia bị cưỡng bức lao động khổ sai, không có thức ăn, không có bệnh viện, không có trường học, không có tự do", ông Hun Sen cho hay Cố giáo sư Benny Widyono, cựu thành viên cấp cao Trung tâm Nghiên cứu Khmer tại Siem Reap, cho biết tội ác hung tàn của chế độ Pol Pot đã làm dấy lên làn sóng phẫn nộ trên khắp thế giới, với nhiều nhà báo và hội nhóm lên tiếng đòi công lý. "Chỉ tiếc rằng tiếng nói lên án chế độ diệt chủng khi đó đã không được cất lên ở Liên Hợp Quốc, do bị chi phối bởi tính toán ngoại giao của cường quốc", ông Widyono viết trong bài bình luận năm 2009, trong mục lưu trữ UN Chronicle của Liên Hợp Quốc Theo ông Hun Sen, giữa tình hình chính trị trong nước và quốc tế lúc đó, quốc gia có khả năng giúp đỡ Campuchia chỉ có Việt Nam. Đây là lý do ông Hun Sen đã quyết định cùng một số cán bộ yêu nước của Campuchia sang Việt Nam bày tỏ mong muốn được giúp đỡ của nhân dân Campuchia, bởi ông cho rằng "không còn con đường nào khác" Ông Pradhan nhận định Việt Nam hỗ trợ nhân dân Campuchia lật đổ chế độ Pol Pot không chỉ là nghĩa vụ đạo đức chấm dứt ác mộng diệt chủng, mà còn là hành động tự vệ chính đáng trước tham vọng lãnh thổ của Pol Pot Pol Pot từ năm 1977 mở các cuộc tấn công qua biên giới Việt Nam, phá hủy nhiều ngôi làng biên giới và giết hại hàng chục nghìn dân thường, phần lớn là người già, phụ nữ, trẻ em, đốt cháy hàng vạn ngôi nhà, tài sản của người dân. Gần nửa triệu người rơi vào cảnh mất nhà cửa và ly tán, hơn 100.000 ha đất nông nghiệp bị bỏ hoang vì giao tranh "Vào đầu năm 1978, Việt Nam đã tìm cách đàm phán nhưng Pol Pot từ chối lắng nghe. Đến cuối năm 1978, đánh đổ chế độ Pol Pot đã trở thành lựa chọn duy nhất của Việt Nam để bảo vệ nhân dân Campuchia lẫn biên giới quốc gia", ông Pradhan bình luận Trước những tội ác xâm lược của bè lũ Pol Pot, đáp lại lời kêu gọi của Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, Việt Nam đã thực hiện quyền tự vệ chính đáng, chặn đứng hành động gây chiến tranh xâm chiếm biên giới Tây Nam, giúp lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia giải phóng dân tộc khỏi nạn diệt chủng "Gần như toàn bộ nhân dân Campuchia thời điểm đó, bất luận quan điểm chính trị, đều hoan nghênh bộ đội Việt Nam giúp giải phóng họ khỏi những năm tháng ác mộng", ông Pradhan cho hay Phát biểu tại Lễ kỷ niệm lần thứ 45 năm "Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot" ngày 20/6/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết quân tình nguyện Việt Nam đã kề vai, sát cánh cùng lực lượng vũ trang cách mạng và nhân dân Campuchia tiến hành nhiều chiến dịch, nhiều trận đánh để hoàn toàn giải phóng thủ đô Phnom Penh vào ngày 7/1/1979 Thủ tướng Phạm Minh Chính (đứng, bên trái) và ông Hun Sen tại lễ kỷ niệm 45 năm "Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot" ngày 20/6/2022 "Đây là chiến thắng có ý nghĩa lịch sử vô cùng trọng đại, đưa Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng, hồi sinh đất nước và bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do", Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh. Ngày 7/1/1979 được nhân dân Campuchia tôn vinh là "sinh nhật lần thứ hai của mình", giúp họ có cuộc sống như ngày nay Sau khi đánh đổ chế độ Pol Pot, Việt Nam đã cử nhiều đoàn chuyên gia trên tất cả các lĩnh vực hỗ trợ Campuchia xây dựng chính quyền cơ sở và phục hồi kinh tế - xã hội từ đống đổ nát do chế độ diệt chủng để lại. Lực lượng chính trị và vũ trang cách mạng Campuchia cũng ngày càng trưởng thành, lớn mạnh, đủ khả năng tự lực bảo vệ thành quả cách mạng và hồi sinh đất nước Trong hội thảo do Ban Tuyên giáo Thành ủy TP HCM và Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP HCM) tổ chức năm 2019, cựu Đại sứ Việt Nam tại Liên Hợp Quốc Võ Anh Tuấn cho hay Việt Nam từng vấp phải nhiều khó khăn trong vấn đề Campuchia Chủ đề này luôn nóng trong mỗi cuộc họp về hòa bình, an ninh của Liên Hợp Quốc. Trước việc nhiều nước cho rằng Việt Nam "xâm lược Campuchia", phái đoàn Việt Nam phải tìm những lập luận để phản bác, khẳng định cuộc chiến là chính nghĩa "Thế khó của Việt Nam khi đó là ít bạn. Chúng ta gần như bị cô lập về vấn đề Campuchia", ông kể. "Trong quan hệ quốc tế, bạn hay thù có thể thay đổi, nhưng độc lập chủ quyền dân tộc thì không bao giờ. Anh giữ được độc lập chủ quyền thì luôn đúng, không giữ được thì anh nói gì cũng sai" Cựu đại sứ cho biết để nghe, hiểu và trả lời cho hơn 90 nước thành viên Liên Hợp Quốc khi đó để họ hiểu lý lẽ của Việt Nam là điều rất khó. Đoàn ngoại giao Việt Nam đã luôn vận dụng châm ngôn "dĩ bất biến, ứng vạn biến" của Chủ tịch Hồ Chí Minh để giải quyết vấn đề này Lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia cùng Quân tình nguyện Việt Nam tiến vào giải phóng thủ đô Phnom Penh, ngày 7/1/1979 Trong bài viết kỷ niệm 45 năm Ngày Chiến thắng 7/1, Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia (RAC) cho rằng Campuchia có thể lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot là nhờ có sự hỗ trợ và ủng hộ từ bộ đội tình nguyện và nhân dân Việt Nam. Chiến thắng ngày 7/1/1979 là sự kiện lịch sử thể hiện tinh thần đại đoàn kết quốc tế giữa nhân dân và quân đội hai nước Campuchia - Việt Nam, mở ra trang mới trong quan hệ hữu nghị, láng giềng tốt đẹp giữa hai nước RAC nhận định quan hệ giữa Campuchia và Việt Nam không ngừng tiến triển cho đến ngày nay và ngày càng phát triển trên nhiều lĩnh vực, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước Năm 1989, theo thỏa thuận giữa hai nước, Việt Nam rút hết quân tình nguyện ở Campuchia, hoàn thành nghĩa vụ quốc tế cao cả, vẻ vang, trong sáng, hiếm có trong lịch sử quan hệ quốc tế "Chúng ta luôn tự hào về những năm tháng không thể nào quên ấy, nhân dân Campuchia đã trìu mến gọi các chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam là 'Bộ đội nhà Phật'", Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh. "Chúng ta thành kính tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn và sự hy sinh anh dũng của những người con ưu tú của cả hai dân tộc trong cuộc đấu tranh cao cả đó"
Con út ông Hun Sen sắp thành Phó Thủ tướng Ông Hun Many, Bộ trưởng Bộ Công vụ và đồng thời là con trai út của cựu Thủ tướng Campuchia Hunsen, mới đây được đề cử lên chức Phó Thủ tướng Ông Hun Many, Bộ trưởng Bộ Công vụ Campuchia, con trai út của ông Hun Sen Theo tờ Khmer Times, ngày 15/2, Quốc hội đã nhận được yêu cầu của Thủ tướng Hun Manet triệu tập phiên họp để bỏ phiếu bầu Phó Thủ tướng cũng như 2 quan chức khác cho chức vị Bộ trưởng cấp cao Theo đó, Uỷ ban thường trực Quốc hội đã họp và đề cử ông Hun Many, Bộ trưởng Bộ Công vụ vào vị trí Phó Thủ tướng thứ 11 của Chính phủ Hun Manet Ông Hun Many, 41 tuổi, là em trai của ông Hun Manet và là con trai út của cựu Thủ tướng Hunsen, dự kiến sẽ trở thành Phó Thủ tướng trẻ nhất trong số 11 người có cùng cương vị Cùng ngày, Ủy ban thường trực Quốc hội đã họp và quyết định đưa ra chương trình nghị sự để bỏ phiếu chính thức vào ngày 21/2 Trong thông cáo đưa ra hôm qua, Quốc hội Campuchia cho biết: “Quốc hội dự kiến tổ chức phiên họp toàn thể Quốc hội khóa VII để biểu quyết về việc bổ nhiệm vào ngày 21/2. Các ứng cử viên bao gồm Hun Many, Bộ trưởng Bộ Công vụ, sẽ được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng bên cạnh vị trí hiện tại của ông”, theo thông báo Người phát ngôn Chính phủ Pen Bona cho biết, việc bổ nhiệm ông Many làm Phó Thủ tướng nhằm giúp giải quyết nhiều vấn đề quan trọng trong điều hành chính phủ “Điều cần thiết trong công việc của đất nước chúng ta là cần có thêm nguồn nhân lực. Vì vậy, Ngài Hun Many phù hợp để nhận sự bổ nhiệm này vì ông có nhiều kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực chính trị”, người phát ngôn Pen Bona nói Chính phủ mới do ông Hun Manet lãnh đạo gồm có 10 Phó Thủ tướng. Họ là Neth Savoeun, người giữ chức Quyền Thủ tướng khi vắng mặt Thủ tướng, Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính Aun Pornmoniroth, Bộ trưởng Giáo dục Hang Chuon Naron, Bộ trưởng Quản lý Đất đai Say Samal, Bộ trưởng Nội vụ Sar Sokha, Bộ trưởng Quốc phòng Tướng Tea Seiha, Bộ trưởng Tư pháp Keut Rith, Bộ trưởng Ngoại giao Sok Chenda Sophea, Bộ trưởng Hội đồng Bộ trưởng Vongsey Vissoth và Sun Chanthol, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Phát triển Campuchia Hun Many là ai? Hun Many bắt đầu sự nghiệp chính trị đầu tiên của mình bằng việc làm trợ lý cho Thủ tướng Hun Sen, cha ông, vào năm 2008 Ông từng là nghị sĩ đại diện cho tỉnh Kampong Speu và Chủ tịch Ủy ban Giáo dục, Thanh niên và Thể thao của Quốc hội; Công tác tôn giáo; Văn hóa và Du lịch vào năm 2013 trước khi trở thành Bộ trưởng Bộ Dịch vụ dân sự vào ngày 22/8/2023 Ông Many còn là Chủ tịch Liên đoàn Thanh niên Campuchia Hun Many từng theo họctại một số trường đại học nước ngoài, bao gồm Đại học Melbourne ở Úc, Đại học Hofstra và Đại học Quốc phòng ở Mỹ Từ năm 1987 đến năm 1992, ông học tại trường tiểu học Komarei (Trường tiểu học Chaktomok). Khi ông lên 9 tuổi, vào năm 1992, cha ông, ông Hun Sen, đã gửi ông đến trường cấp hai ở quận Soissons, Pháp cùng với anh trai ông là ông Hun Manet. Hun Many học ở đó cho đến giữa năm 1998, sau đó ông cùng với người anh thứ hai Hun Manit tiếp tục học tại trường trung học Portledge ở Mỹ. Sau đó ông theo học và tốt nghiệp Đại học Hofstra ở Long Island, New York vào năm 2002, chuyên ngành khoa học chính trị Từ 2002 đến 2006, Hun Many lại học tại Đại học Melbourne ở Melbourne, Úc cùng với anh trai Manit, nhưng cả hai học các chuyên ngành khác nhau và ở các trường đại học khác nhau. Ông Many đã tốt nghiệp với bằng Thạc sĩ về Quan hệ Quốc tế Năm 2009, sau khi làm trợ lý cho ông Hun Sen, Hun Many tiếp tục sang Mỹ du học. Ông học tại Đại học Quốc phòng ở Washington DC và tốt nghiệp Thạc sĩ về An ninh, Tình báo và Nghiên cứu Chiến lược, chuyên ngành Chống khủng bố
