Luật CNTT Phải linh hoạt vì môi trường CNTT thay đổi nhanh như vũ bão Đại diện Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ cho rằng Luật CNTT sửa đổi phải đủ độ linh hoạt để thích ứng được với môi trường CNTT đang phát triển, thay đổi nhanh như vũ bão ICTnews đã thông tin, Vụ CNTT thuộc Bộ TT&TT vừa tổ chức buổi tọa đàm với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) về Luật CNTT và định hướng phát triển thời gian tới. Đây là hoạt động trong khuôn khổ chương trình tổng kết 10 năm thi hành Luật CNTT nhằm mục đích đánh giá, tổng kết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi Luật, các văn bản hướng dẫn như Nghị định, Thông tư và các văn bản liên quan; đồng thời cũng tạo cơ hội để cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp FDI đối thoại về những tồn tại của Luật CNTT cũng như định hướng quản lý và phát triển CNTT thời gian tới Tại phiên thảo luận trong khuôn khổ buổi tọa đàm ngày 2/6, luật sư Troy Taylor, Công ty Luật TNHH Quốc tế BMVN đã đại diện Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (Amcham) chuyển tải đến cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực CNTT những thông điệp cơ bản của Hiệp hội này đối với việc rà soát, sửa đổi Luật CNTT Ông Troy Taylor nhấn mạnh, mục tiêu cao nhất khi sửa đổi Luật CNTT là luật này sẽ phải tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ cho sự phát triển của ngành CNTT, giúp thu hút được vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng như phát triển công nghệ ở Việt Nam Để đạt được mục tiêu kể trên, một nguyên tắc được đại diện Amcham, ông Troy Taylor đề xuất với cơ quan hoạch định chính sách, đó là Luật CNTT sửa đổi cần đủ độ linh hoạt để có thể cho phép thích ứng được với môi trường CNTT đang phát triển, thay đổi nhanh như vũ bão “Việt Nam cũng đang ngày càng hội nhập sâu hơn; cần có sự tham gia mạnh mẽ hơn của các doanh nghiệp tư nhân; và hiện nay, đã xuất hiện những khái niệm mới như cách mạng công nghiệp lần thứ tư, IoT, Big Data… Vì thế, những chính sách đưa ra cần phải trung lập về công nghệ, tức là cơ quan quản lý không nên đưa ra những quy định pháp luật quá đặc thù cho một công nghệ nào. Bởi công nghệ đó có thể trở nên lạc hậu rất nhanh và trong khoảng 10 năm tới sẽ không còn phù hợp”, ông Troy Taylor khuyến nghị Ông Troy Taylor, Công ty Luật TNHH Quốc tế BMVN, đại diện Amcham trao đổi tại buổi Tọa đàm Đại diện Amcham cũng cho rằng, Luật CNTT sửa đổi cần có đủ độ linh hoạt để cho phép các doanh nghiệp có đủ quyền được độc lập đưa ra các mô hình kinh doanh mới của mình; cần tránh việc luật được viết đóng hay cứng gây cản trở, ngăn chặn hoạt động cũng như sự phát triển của các doanh nghiệp sau này. “Ví dụ như, điện thoại di động đã phát triển đến mức rất cao, có thể đưa ra rất nhiều dịch vụ khác nhau. Vì thế, nếu trong Luật CNTT lại đưa ra những yêu cầu về cấp phép cho các ứng dụng, các công nghệ cụ thể thì luật sẽ rất cồng kềnh, rườm rà và sẽ cản trở rất nhiều đến việc phát triển các công nghệ mới”, ông Troy Taylor dẫn chứng Một nguyên tắc nữa trong việc xây dựng các quy định chính sách pháp luật cũng đã được đại diện Amcham khuyến nghị tới cơ quan quản lý nhà nước, đó là không nên yêu cầu hoặc đưa ra quy định cụ thể về một loại hình đầu tư nào. Bởi vì, theo phân tích của vị đại diện này: "Bản thân các hoạt động đầu tư sẽ phải do doanh nghiệp quyết định, đưa ra. Nếu quy định theo kiểu doanh nghiệp phải có hiện diện thương mại chẳng hạn, có thể các doanh nghiệp sẽ phải bỏ ra rất nhiều chi phí, như vậy họ sẽ từ bỏ thị trường do môi trường với những quy định cấp phép ngặt nghèo sẽ không tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có các mô hình kinh doanh thông minh, có thể tiết kiệm nhiều chi phí” Ông Troy Taylor phân tích thêm: “Các quốc gia khác trong khu vực có thể cũng thực hiện các quy định như vậy và các Công ty CNTT khi thành lập, nếu họ phải có sự hiện diện ở các quốc gia khác nhau thì sẽ là gánh nặng về mặt chi phí rất lớn. Đây sẽ là một yếu tố gây cản trở, khiến cho chúng ta ít thu hút được đầu tư trực tiếp nước ngoài hơn, do bản thân các nhà đầu tư cũng sẽ phải cân nhắc về chi phí khi phải thành lập công ty, có hiện diện thương mại đầy đủ ở tất cả các quốc gia mà họ hoạt động” Bên cạnh đó, đại diện Amcham chia sẻ, hiện tại công nghệ đã cho phép trên cùng một hạ tầng cung cấp được rất nhiều dịch vụ khác nhau. Do đó, cùng 1 dịch vụ có thể bị điều chỉnh bởi cả Luật CNTT lẫn Luật Viễn thông. Chẳng hạn như, những quy định liên quan đến phần cứng được điều chỉnh bởi Luật Viễn thông, còn các dịch vụ được cung cấp trên phần cứng đó lại được quy định bởi những quy định pháp luật khác. “Việc cùng lúc cả 2 luật quy định 2 loại giấy phép khác nhau cho cùng 1 loại dịch vụ như Zalo hay các dịch vụ thoại trên nền Internet sẽ rất dễ xảy ra nếu cơ quan hoạch định chính sách không có sự kết nối, phối hợp, nhìn nhận một cách linh hoạt khi xây dựng các quy định pháp luật liên quan đến CNTT”, đại diện Amcham cho hay Đặc biệt, ông Troy Taylor cũng đề xuất cơ quan quản lý nhà nước khi sửa đổi Luật CNTT cần chú trọng việc đưa ra một định nghĩa đầy đủ và toàn diện về dữ liệu cá nhân. Bởi lẽ, theo đánh giá của đại diện Amcham, hiện vẫn chưa có được những quy định rõ ràng liên quan đến bảo mật thông tin cá nhân Mặt khác, vị đại diện này cũng lo ngại sẽ xảy ra tình trạng có những định nghĩa khác nhau, không thống nhất về dữ liệu cá nhân trong các luật như Luật Dân sự, Luật CNTT, Luật Giao dịch bảo đảm, Luật Viễn thông... “Việc có nhiều định nghĩa khác nhau về thông tin, dữ liệu cá nhân trong các luật khác nhau sẽ gây ra sự mơ hồ, mâu thuẫn, nhầm lẫn cũng như là khó hiểu cho các doanh nghiệp khi hoạt động. Đây cũng sẽ là một thách thức đối với các doanh nghiệp khi họ cố gắng xác định xem vậy dữ liệu nào là dữ liệu được bảo mật theo luật này và dữ liệu nào là dữ liệu được bảo vệ theo quy định tại luật khác. Và khi có những định nghĩa khác nhau, các phạm vi áp dụng khác nhau về dữ liệu cá nhân trong các bối cảnh khác nhau thì thông thường sẽ gây ra sự bối rối và nhầm lẫn. Ví dụ như, các bên thứ ba có thể sẽ không có cách hiểu chung với doanh nghiệp CNTT hoặc là họ phải tuân thủ theo những quy định pháp luật khác”, ông Troy Taylor phân tích Nhấn mạnh đến giải pháp được đề cập nhiều trong thời gian gần đây là phải tiệm cận nhiều hơn đến các chuẩn mực trong khu vực cũng như chuẩn mực quốc tế, trong những diễn đàn như APEC hay các diễn đàn quốc tế khác, đại diện Amcham đã một lần nữa khuyến nghị cơ quan hoạch định chính sách về việc các quy định pháp luật cần phải thông thoáng và nhất quán hơn Ông Đào Đình Khả, Vụ trưởng Vụ CNTT cho biết, thực hiện nhiệm vụ Bộ TT&TT giao, từ năm 2016, Vụ CNTT đã phối hợp với nhiều cơ quan, đơn vị xây dựng báo cáo đánh giá, tổng kết 10 năm thi hành Luật CNTT để có căn cứ đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm hoàn thiện khung pháp lý về CNTT. Cụ thể, trong thời gian vừa qua, Vụ CNTT đã tổ chức một số tọa đàm, hội thảo tại các miền với những chủ đề khác nhau, cố gắng thể hiện rõ nhất tất cả các khía cạnh của lĩnh vực CNTT. Cùng với việc thu thập các ý kiến đóng góp của các bộ, ngành, địa phương, Vụ CNTT cũng đã tiến hành nghiên cứu sâu về một số lĩnh vực Trong thời gian tới, Vụ CNTT mong muốn sẽ tiếp tục nhận được các ý kiến đóng góp thẳng thắn, đa chiều của cộng đồng, các doanh nghiệp, các chuyên gia trong và ngoài nước, giới truyền thông… nhằm góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách thúc đẩy ứng dụng và phát triển CNTT. Các ý kiến đóng góp xin gửi qua email dinhkha@mic.gov.vn hoặc toasoan@ictnews.vn M.T
Luật CNTT cần hoàn thiện để thích ứng Cách mạng công nghiệp 4.0 - Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thành Hưng nhận định việc rà soát, hoàn thiện các chính sách, pháp luật về CNTT để phù hợp với xu thế phát triển và thực tế đã trở nên cấp bách Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thành Hưng phát biểu tại Tọa đàm Sáng 2/6, Bộ TT&TT đã tổ chức buổi Tọa đàm với các doanh nghiệp FDI về Luật CNTT và định hướng phát triển trong thời gian tới. Tham dự buổi Tọa đàm có Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thành Hưng, đại diện các doanh nghiệp, đại diện một số Sở TT&TT… một số Cục, Vụ chức năng liên quan của Bộ TT&TT Phát biểu tại Tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Thành Hưng nhận định, CNTT hiện không chỉ là ngành kinh tế mũi nhọn mà còn là hạ tầng cho các ngành kinh tế khác phát triển. Ngành công nghiệp CNTT trong hơn 10 năm qua đạt mức tăng trưởng bình quân 20%/năm Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI với các lợi thế là dân số trẻ, nguồn lao động dồi dào, vị trí địa lý thuận lợi và nằm trong khu vực có nền công nghiệp phát triển nhanh và năng động Việt Nam cũng đang dần hình thành môi trường đầu tư thông thoáng, thuận lợi cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp FDI với các chính sách ưu đãi đầu tư, nhập khẩu linh kiện, ưu đãi thuế... Đến nay, lĩnh vực công nghiệp điện tử Việt Nam đã thu hút hơn 15 tỷ USD vốn FDI Cần rà soát, hoàn thiện Luật CNTT Thứ trưởng Nguyễn Thành Hưng nhận định, sau hơn 10 năm triển khai thi hành Luật CNTT, tình hình quốc tế cũng như sự phát triển của Việt Nam và bản thân ngành CNTT đã có nhiều thay đổi. Tại Việt Nam, năng lực quản lý, nhu cầu ứng dụng, phát triển CNTT và trình độ dân trí đã được nâng cao. Trên thế giới, các xu hướng phát triển công nghệ mới có nhiều đột phá và sáng tạo như IoT, SMAC, AI, Robotic… sẽ là nền tảng để cả thế giới bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư Toàn cảnh buổi Tọa đàm Thứ trưởng nhấn mạnh, trong bối cảnh như trên, việc rà soát, hoàn thiện các chính sách, pháp luật về CNTT để phù hợp với xu thế phát triển và thực tế trở nên cấp bách. Chính vì vậy, Chính phủ đã yêu cầu Bộ TT&TT chủ trì, xây dựng Đề án sửa đổi, bổ sung Luật CNTT, đồng thời cũng đề ra nhiệm vụ “Rà soát, hoàn thiện các chính sách thu hút có chọn lọc đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) về CNTT, ưu tiên thu hút đầu tư vào ngành công nghiệp phần mềm, sản xuất nội dung số, công nghiệp bán dẫn, sản xuất vi mạch điện tử, kiểm tra, kiểm thử sản phẩm vi mạch điện tử; gia tăng tỷ lệ nội địa hóa cho ngành công nghiệp phần cứng - điện tử” Thứ trưởng bày tỏ mong muốn tại buổi Tọa đàm được nghe các doanh nghiệp chia sẻ các nhận định của mình và đưa ra các kiến nghị về những rào cản pháp lý, những thách thức mà doanh nghiệp FDI gặp phải. Thứ trưởng cam kết Bộ TT&TT sẽ tiếp tục nỗ lực trong cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thông thoáng, thuận lợi trong cơ chế chính sách để tạo môi trường bình đẳng trong cạnh tranh, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững Thích ứng với Cách mạng công nghệ 4.0 Tại buổi Tọa đàm, ông Ben Brooks, phụ trách chính sách công và các thị trường mới nổi của Uber châu Á Thái Bình Dương nhận định, cách mạng công nghiệp lần thứ 4 mang tính toàn cầu, do đó các quy định pháp luật của các quốc gia phải mang tính đón nhận, thúc đẩy. Vai trò của cơ quan quản lý nhà nước là thiết lập nền tảng pháp lý, xây dựng các tiêu chuẩn buộc các nhà cung cấp dịch vụ phải tuân thủ Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 diễn ra với tốc độ rất nhanh, do đó cơ quan quản lý cần có các cơ chế đối thoại thường xuyên với doanh nghiệp để nắm bắt xu hướng công nghệ, xu hướng thị trường, từ đó đưa ra các chính sách phù hợp, tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh mới phát triển Ông Troy Taylor, đại diện Amcham trao đổi tại buổi Tọa đàm Ông Troy Taylor, đại diện Amcham khuyến nghị, Luật CNTT cần phải có đủ độ linh hoạt vì CNTT là một lĩnh vực có sự phát triển như vũ bão. Các quy định của luật cần mang tính trung lập về công nghệ, không nên đưa ra quy định quá đặc thù cho một công nghệ nào đó Ông Troy Taylor cũng chia sẻ công nghệ hiện tại cho phép trên một hạ tầng cung cấp được nhiều dịch vụ khác nhau. Do đó, cùng một dịch vụ có thể bị điều chỉnh bởi cả Luật Viễn thông và Luật CNTT Đặc biệt, ông Troy Taylor đề xuất Luật CNTT sửa đổi cần đưa ra định nghĩa đầy đủ về dữ liệu cá nhân. Nếu nhiều bộ luật như Luật Dân sự, Luật CNTT, Luật Viễn thông đều đưa ra định nghĩa về dữ liệu cá nhân sẽ dẫn đến sự mơ hồ, khó hiểu cho doanh nghiệp khi thực hiện. Đây cũng là thách thức cho các cá nhân khi xác định dữ liệu cá nhân nào được bảo vệ theo luật nào H.P
Tạo hành lang pháp lý để ngành phần mềm "phi mã" - Theo các chuyên gia trong và ngoài nước, ngành phần mềm tại Việt Nam có năng lực, tiềm năng phát triển và có tương lai rất tươi sáng. Tuy nhiên, để đạt được điều này thì còn nhiều việc phải làm trong tạo dựng hành lang chính sách, cải thiện khuôn khổ pháp lý Tiềm năng cho phát triển phần mềm Đó là nội dung chính của cuộc hội thảo “Xây dựng hệ sinh thái vững mạnh cho các nhà lập trình trong cách mạng công nghiệp 4.0” do Hiệp hội Phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam (Vinasa) phối hợp với tập đoàn Google tổ chức vào ngày 23-5 tại Hà Nội Tại sự kiện, ông Nguyễn Nhật Quang, Phó chủ tịch Vinasa cho biết năm 2017 doanh thu ngành công nghiệp phần mềm Việt Nam đạt 8,8 tỉ đô la Mỹ. Đến nay đã có 600.000 nhân lực đang phục vụ ngành CNTT. Theo nghiên cứu mới nhất của cuộc thi phát triển phần mềm thế giới Hakathon, Việt Nam đứng thứ 23 thế giới về năng lực lập trình viên. Ấn Độ và Mỹ có số lượng tham gia cuộc thi này đông hơn nhưng thành tích lại khiêm tốn hơn Việt Nam Song ông Quang cho hay, mặc dù trình độ nhân lực phần mềm của Việt Nam tốt song nhiều doanh nghiệp phần mềm chọn khởi nghiệp ở bên ngoài Việt Nam như Mỹ, Singapore… điều này cho thấy hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam cho các nhà lập trình còn nhiều vấn đề cần được cải thiện, nhất là về hàng lang pháp lý Bình luận về năng lực nhân lực phát triển phần mềm tại Việt Nam, ông Dionisis Kolokotsas, giám đốc chương trình phát triển bền vững của Google châu Á-Thái Bình Dương cho rằng, Việt Nam đứng thứ 23 thế giới về năng lực lập trình viên là cao nhưng vẫn cần có chính sách tốt để phát triển hơn nữa Còn ông Konstantin Matthies, chuyên viên tư vấn của công ty tư vấn và nghiên cứu AlphaBeta (một tổ chức có quy mô toàn cầu chuyên nghiên cứu và tư vấn về chính sách) cho hay thị trường phần mềm ứng dụng của Việt Nam ước tính đạt doanh thu 500 triệu đô la Mỹ. Vị chuyên gia này dẫn chứng những con số đáng chú ý: có 7% các nhà phát triển ứng dụng hàng đầu tại châu Á đến từ Việt Nam vào năm 2014; số lượng điện thoại thông minh tại Việt Nam sẽ đạt 38 triệu vào năm 2020 Còn ông Đào Đình Khả, Vụ trưởng Vụ CNTT, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết trong ngành CNTT Việt Nam thì lĩnh vực phần mềm là "xương sống". Bởi doanh thu từ lĩnh vực phần cứng chủ yếu đến từ sự đóng góp của các nhà sản xuất nước ngoài. Trong khi đó, nỗ lực của các doanh nghiệp phần mềm trong nước đã được ghi nhận qua việc phần mềm Việt Nam đã có tên trên bản đồ thế giới Bà Ngân Lê, một nhà phát triển phần mềm, cho biết cộng đồng nhà phát triển của Google tại Việt Nam được đánh giá là có sự phát triển mạnh trong số 100 cộng đồng trên thế giới. Phần lớn trong số họ là các nhà phát triển phần mềm độc lập, nhóm công ty nhỏ phát triển ra những sản phẩm lớn với nhiều người dùng “Tốc độ tăng trưởng về số lượng các nhà phát triển phần mềm tại Việt Nam rất nhanh. Năm 2010, cộng đồng nhà phát triển TechStarup mới được xây dựng tại Việt Nam với quy mô nhỏ nhưng thì nay có tơi 10.000 công ty”, bà Ngân Lê dẫn chứng Còn nhiều bất cập Bà Ngân Lê cũng cho biết bà đã từng gặp những người đại diện của hàng ngàn công ty khởi nghiệp trên cả nước. Và khi làm việc thì họ thường phàn nàn về giấy phép. Giấy phép mở công ty tại Việt Nam thì nhanh nhưng giấy phép để được hoạt động trong lĩnh vực sản xuất trò chơi lại khó, khó khăn trong việc mất thời gian xin giấy phép phát hành trò chơi… “Trong khi ngành phát triển trò chơi đóng góp vào kinh tế số rất lớn tại cả Việt Nam và thế giới. Thì các công ty phát triển trò chơi ở Việt Nam lại không dám ra mặt vì sợ trục trặc. Trường hợp của Nguyễn Hà Đông với trò chơi Flappy Bird là một ví dụ điển hình. Chủ nhân trò chơi này cũng muốn làm công ty về phát triển trò chơi nhưng vì có nhiều chính sách chồng chéo về quản lý nên lại ngại” Ông George Nguyễn, người đã làm trong các công ty công nghệ tại Việt Nam 15 năm và hiện ông đang điều hành công ty luật để hỗ trợ cho các doanh nghiệp khởi nghiệp về thủ tục chính sách, cho biết trong quá trình tư vấn cho các công ty nước ngoài đầu tư vào Việt Nam thì khó khăn họ gặp phải là Việt Nam chưa có khuôn khổ cho doanh nghiệp khởi nghiệp mà coi như những doanh nghiệp vừa và nhỏ bình thường. Khi nhà đầu tư rót vốn vào và sau đó thoái vốn khỏi các công ty khởi nghiệp thì Việt Nam thu của họ 20% (thuế), trong khi các nước khác lại hỗ trợ mạnh cho mảng này. Khi các nước có lối thoát cho nhà đầu tư thì họ mới dám mạnh dạn đầu tư. Việc thoái vốn cho doanh nghiệp khởi nghiệp ở Việt Nam thường mất tới một năm (phải trình giấy tờ ở nhiều bộ ban ngành, đơn vị…), trong khi đó tại Singapore chỉ cần khoảng một tuần “Theo Nghị định 38 vừa được ban hành đã có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp khởi nghiệp nhưng cũng không cụ thể”, ông George Nguyễn nói Một trở ngại khác cho hoạt động khởi nghiệp là gọi vốn cộng đồng. Ở các nước phát triển, có nhiều tổ chức được cơ quan nhà nước đứng ra kiểm duyệt, gọi vốn đầu tư sản phẩm tương lai. Việc gọi vốn cộng động này sẽ dễ hơn là đi gọi vốn từ quỹ đầu tư và mất ít thời gian hơn, trong khi doanh nghiệp khởi nghiệp lại cần vốn nhanh chóng. Trong khi tại Việt Nam không có định nghĩa gọi vốn cộng đồng. Tại Việt Nam gọi vốn cộng đồng coi như hình thức IPO (phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu). Mà để công ty IPO được rất vất vả và khó khăn, ngay cả với các công ty lớn cần khá nhiều năm. Như vậy bài toán gọi vốn cộng đồng trong lĩnh vực khởi nghiệp tại Việt Nam là chưa có lời giải Ông Đào Đình Khả của Bộ Thông tin và Truyền thông cho rằng, Việt Nam đã có một số chính sách ưu đãi đối với những sản phẩm CNTT trọng điểm như: được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp…nhưng việc cộng đồng chưa hài long với chính sách cũng là cách làm cho mọi việc tốt hơn Tại hội thảo, ông Nguyễn Nhật Quang mong Chính phủ sẽ xây dựng cơ chế thuận lợi để các nhà phát triển phần mềm cũng như ngành phần mềm tại Việt Nam có cơ hội phát triển hơn. Ông cho rằng Việt Nam có nhiều tài năng trong lĩnh vực phát triển phần mềm nhưng cũng cần có cơ chế để thúc đẩy các tài năng này Còn ông Konstantin Matthies từ AlphaBeta nhìn nhận ngành công nghiệp phần mềm cũng như các nhà phát triển phần mềm của Việt Nam sẽ có tương lai tươi sáng. Nhưng Việt Nam cần cải thiện khuôn khổ pháp lý hỗ trợ các nhà phát triển cũng nhưng các nhà đầu tư “Kinh tế số đem lại cơ hội lớn cho các quốc gia châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam. Song Việt Nam phải cải thiện rất nhiều về chính sách để xây dựng một hệ sinh thái vững mạnh cho các nhà lập trình, cần tập trung nuôi dưỡng tài năng số và xây dựng môi trường thúc đẩy đầu tư công nghệ. Để hệ sinh thái các nhà lập trình cũng như ngành phần mềm phát triển thì có nhiều yếu tố quan trọng. Sau lĩnh vực nhân lực là môi trường đầu tư công nghệ, phương pháp tính thuế, hệ thống pháp lý…,” ông Konstantin Matthies nói Vân Ly
