Anthony Tan của Grab Từ thiếu gia “ngậm thìa vàng” đến ông chủ ứng dụng tỷ đô Anthony Tan làm thế nào để đưa Grab, một startup thành lập trong nhà kho trở thành ứng dụng được ưa chuộng hàng ngày như ngày nay ? Để gắn kết tất cả dịch vụ, công ty ra mắt công cụ thanh toán GrabPay năm 2016, giúp việc thanh toán trở nên thuận tiện hơn và cho phép người dùng ứng dụng sử dụng điểm để mua các dịch vụ khác. Dự kiến, Grab có thể đem về 1 tỷ USD doanh thu năm 2018 CEO Anthony Tan có phong thái ấm áp, dễ tiếp cận nhưng kỳ thực, anh chính là con cháu trong một gia đình Malaysia xuất chúng. Tan Hooi Ling, đồng sáng lập Grab, gặp Anthony trong một sự kiện của Harvard. Cô nhận xét Anthony là người hướng ngoại, ăn mặc chỉn chu và biết tất cả những người nên biết trong phòng Anthony Tan là con út trong gia đình Tan Heng Chew, Chủ tịch Tan Chong Motor, công ty lắp ráp và phân phối xe Nissan tại Đông Nam Á. Cha của anh tin vào việc dạy dỗ nghiêm khắc nên Tan đã làm việc tại dây chuyền lắp ráp và được theo cha đến các cuộc họp với những ông chủ liên đoàn khó tính, giúp anh được tiếp xúc với một thế giới khác. Nhờ đó, dù là con nhà giàu có, Anthony lại gây ấn tượng nhờ tinh thần làm việc. Đối với Tan Hooi Ling, Anthony là “một trong những người chăm chỉ nhất tôi từng gặp bất chấp lợi thế không nhỏ từ gia đình”. Foo Jixun, đối tác tại công ty đầu tư mạo hiểm GGV, đơn vị dẫn đầu vòng gọi vốn Series B trị giá 15 triệu USD của Grab, lại nhìn thấy ở Tan đam mê thú vị dù anh sinh ra đã “ngậm thìa bạc trong miệng” Ý tưởng về Grab (tên gốc là MyTeksi) nảy ra khi hai sinh viên họ Tan ngồi cạnh nhau trong lớp học MBA. Nếu như các dịch vụ gọi xe như Uber hay Didi Chuxing tập trung vào kết nối cung - cầu giữa hành khách và tài xế, Anthony và Hooi Ling lại nghĩ khác: cải thiện an toàn. Giới taxi Malaysia thời điểm ấy mất uy tín vì một số “con sâu làm rầu nồi canh”. Hiểu được nguy cơ khi đi một mình trong khu vực, Grab cho phép khách hàng chia sẻ hành trình chuyến đi theo thời gian thực Danh sách cổ đông của Grab gồm nhiều cái tên sáng giá như Masayoshi Son của SoftBank, Cheng Wei của Didi Chuxing, tuy nhiên startup không thể có ngày nay nếu không có nhà đầu tư đặc biệt, chính là mẹ của Anthony Tan, bà Khor Swee Wah. Tan, người từng giữ chức Giám đốc tiếp thị tại Tan Chong Motor trước Grab, ban đầu đưa ý tưởng đến cha mình nhưng bị từ chối và thúc giục nối nghiệp gia đình. Trong khi đó, mẹ của anh muốn hỗ trợ con trai nên ủng hộ tài chính và cùng anh đi đến các cuộc họp với nhà đầu tư vào những ngày đầu Với vị thế của Grab hiện tại, Tan vẫn khiêm tốn không gọi đây là “thành công” mà dùng từ khác: “bắt đầu cất cánh”. “Thành công là gì? Không có điểm dừng nào cả. Chúng tôi luôn tìm nhiều cách để đột phá bản thân”, Tan nói. Mỗi ngày với Grab cũng là thử thách, không chỉ đến từ các nhà quản lý (Grab đang gặp trở ngại tại Singapore sau khi thôn tính mảng kinh doanh tại Đông Nam Á của Uber) mà còn đến từ các đối thủ, chẳng hạn Go-Jek, một dịch vụ gọi xe của Indonesia. Cho tới hiện tại, Go-Jek mới chỉ hoạt động tại thị trường quê nhà nhưng đã thông báo kế hoạch triển khai tại Thái Lan và Việt Nam Song có lẽ thách thức lớn nhất mà Grab đang gặp phải, cũng như các startup khác khi đạt đến mốc phát triển nào đó, chính là làm thế nào để duy trì đà tăng trưởng. Khailee Ng, đối tác tại 500 Startups, công ty đầu tư vào Grab từ năm 2014, cho biết: “Mọi startup lớn, từ Facebook, Tencent cho đến Alibaba, đều cân nhắc nên phát triển, mua, hợp tác hay đầu tư khi bắt đầu lớn mạnh. Đây chính là giai đoạn hiện tại của Grab” Quản lý một công ty đa quốc gia cũng cần nhiều kỹ năng khác biệt so với điều hành một startup nhỏ. Nó ngược lại với những ngày đầu khi mọi người đều “biết khi ai đó đi toilet vì chúng tôi ngồi chung một bàn”, Tan hài hước. Grab hiện có 5.000 nhân viên Khi tuyển dụng, Grab tìm kiếm những người có 4 tố chất: khao khát, khiêm tốn, chân thành và có trái tim. Trong một cuộc phỏng vấn, đồng sáng lập Tan Hooi Ling thừa nhận công ty đã có những sai lầm trong tuyển dụng và rút kinh nghiệm từ nó. Như nhiều lãnh đạo doanh nghiệp khác, Tan cũng có quyết định khó khăn khi đưa người ngoài có năng lực vào, xếp họ ở vị trí cao hơn những người cộng tác với anh từ đầu Cả hai nhà sáng lập Grab đều dành phần lớn thời gian trên đường. Tan và Hooi Ling góp mặt trong danh sách những người trẻ có ảnh hưởng lớn nhất trong kinh doanh 40 Under 40 của Fortune năm 2018, còn Anthony được nêu tên trong 100 người sáng tạo nhất trong kinh doanh của Fast Company Để đi được đến đây, Tan đã phải trải qua một con đường rất dài. Ban đầu, Tan còn phải gõ từng chiếc taxi một để thuyết phục tài xế tải ứng dụng Grab. Anh nhớ lại: “Chú ơi cho cháu cơ hội đi, chắc chắn thu nhập của chú sẽ tăng”. Chúng tôi thực sự đang cầu xin họ. Có lẽ trong 10 tài xế tôi tiếp cận, chỉ có 2 người đồng ý” Tan cũng không có kế hoạch rút lui khỏi thị trường. “Tôi sinh ra ở Đông Nam Á, đây là nhà của tôi. Tôi sẽ sống và chết ở đây” Du Lam
CEO Grab và hành trình xây dựng kỳ lân khởi nghiệp giá trị nhất Đông Nam Á - Sinh ra trong một gia đình kinh doanh giàu có và được đào tạo ở Đại học Harvard nhưng Anthony Tan, người đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành hãng gọi xe Grab, lại là một người có phong cách bình dân, không ngại gian khổ, làm việc cật lực, những phẩm chất đã giúp anh lèo lái đưa Grab trở thành kỳ lân khởi nghiệp có giá trị nhất Đông Nam Á Anthony Tan, người đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành hãng gọi xe Grab Cuộc chạm trán với trùm buôn vũ khí Trong cuộc trò chuyện với tờ South China Morning Post mới đây, Anthony Tan kể lại những kỷ niệm khó quên vào những ngày đầu khởi nghiệp. Anh cho biết có lần, anh sang Manila (Philippines) để đàm phán hợp tác với ông chủ của một hãng taxi Khi thấy ông chủ này tiến vào nhà hàng với dàn vệ sĩ lực lưỡng, anh nghĩ rằng đây chắc hẳn không phải là một cuộc gặp gỡ bình thường “Lúc đó, tôi thầm nghĩ thời tiết Manila đang nóng nực, tại sao mọi người lại mang áo khoác và kính đen vào ban đêm ? Chuyện gì đang xảy ra vậy ?”, Tan nhớ lại Tan có mặt ở nhà hàng này để ký kết thỏa thuận cài đặt ứng dụng Grab với ông chủ của công ty taxi ở Manila. Trong lúc hai bên đang đàm phán, Tan bỗng nghe một tiếng rơi thụp. Anh liếc mắt nhìn xuống dưới bàn và thót tim khi thấy một vật trông giống khẩu súng máy nằm trên sàn nhà. Về sau, Tan mới biết rằng ông chủ công ty taxi ngồi đối diện với anh tại nhà hàng là một trong những trùm buôn vũ khí lớn nhất khu vực Đông Nam Á Giờ đây, Tan đang làm việc ở trụ sở mới sang trọng ở tòa cao ốc Marina One West tại khu trung tâm thương mại Singapore. Tan và Tan Hooi Ling, người đồng sáng lập Grab, bạn học cùng lớp của anh khi cả hai đang theo học khóa thạc sĩ quản trị kinh doanh (MBA) ở Đại học Havard, đã đi một chặng đường không ít gian nan để xây dựng Grab trở thành một kỳ lân khởi nghiệp giá trị nhất Đông Nam Á (kỳ lân khởi nghiệp là thuật ngữ ám chỉ công ty khởi nghiệp có mức định giá 1 tỉ đô la Mỹ trở lên). Grab đang được định giá hơn 10 tỉ đô Ngày nay, cả Tan và Hooi Ling đều được vinh danh bởi cộng đồng công nghệ và truyền thông. Cả hai đều có tên trong danh sách 40 người dưới 40 tuổi có tầm ảnh hưởng trong giới kinh doanh năm 2018 do tạp chí Fortune bình chọn Chặng đường của họ xuất phát từ một gara ở Kuala Lumpur (Malaysia), nơi ứng dụng Grab bắt đầu tìm người dùng. Tan nhớ lại vào lúc đó, cứ thấy xe taxi đến gara này để sửa chữa là anh gõ cửa xe, thuyết phục họ tải ứng dụng Grab “Chú ơi, cho tụi cháu một cơ hội đi, thu nhập của chú bảo đảm sẽ tăng lên!”, Tan nhớ lại đã nói như vậy với những người dùng Grab đầu tiên. Anh cho biết: “Chúng tôi chẳng khác nào đi xin xỏ. Có lẽ cứ 10 tài xế mà tôi chào hàng, có hai người đồng ý thử sử dụng ứng dụng Grab” CEO có phong cách bình dân Mặc áo phông polo màu đen và quần dài màu than chì, Tan toát ra phong cách thân thiện, dễ gần. Song phong cách bình dân dường như đối lập với nền tảng xuất thân danh giá của anh. Trước khi thành lập Grab, Tan được biết đến như là một người con trai dòng dõi của một gia tộc kinh doanh nổi tiếng ở Malaysia Tan là con trai út trong số ba người con trai của Tan Heng Chew, chủ tịch hãng ô tô Tan Chong Motor, chuyên lắp ráp và phân phối ô tô thương hiệu Nissan khắp Đông Nam Á. Ông Tan Heng Chew tin vào trường phái “yêu cho roi cho vọt”, vậy nên ông đã đưa Tan vào làm việc ở một dây chuyền lắp ráp ô tô và tháp tùng ông đến các cuộc họp căng thẳng với các chủ tịch công đoàn lao động Tan Hooi Ling, người đồng sáng lập Grab cho biết: “Ban đầu, tôi có một định kiến điển hình về anh ấy như là quý tử của một gia tộc giàu có. Nhưng khi tôi thân thiết hơn với Anthony, tôi quá đỗi ấn tượng trước sức làm việc của anh ấy. Anh ấy là một trong những người làm việc cần mẫn nhất mà tôi từng gặp dù anh ấy xuất thân từ một gia đình có thừa điều kiện thuận lợi” Ý tưởng thành lập Grab (ban đầu được gọi là MyTeksi) được nhen nhóm khi Anthony Tan và Tan Hooi Ling tình cờ ngồi cạnh nhau trong một lớp học MBA Tan Hooi Ling, người đồng sáng lập Grab Ngày nay, danh sách cổ đông lớn của Grab có nhiều tên tuổi lớn gồm tập đoàn đầu tư SoftBank, hãng gọi xe Didi Chuxing, hãng xe Toyota, Uber. Nhưng sẽ không có Grab ngày nay nếu như không có một nhà đầu tư đặc biệt, đó là bà Khor Swee Wah, mẹ của Anthony Tan Trước khi khởi nghiệp với Grab, Tan là giám đốc tiếp thị ở Tan Chong Motor. Có lần anh trao đổi ý tưởng phát triển ứng dụng gọi taxi với cha mình nhưng bị ông gạt đi và yêu cầu anh phải theo đuổi công việc kinh doanh của gia đình. Bà Khor Swee Wah vẫn quyết định hỗ trợ Tan bằng cách rót cho Grab vài triệu đô để vượt qua khó khăn trong giai đoạn đầu đồng thời tháp tùng anh đến các cuộc gặp với các nhà đầu tư tiềm năng Đông Nam Á với dân số khoảng 600 triệu người, từ lâu là thị trường lớn tiếp theo mà các công ty công nghệ thèm thuồng. Riêng thị trường gọi xe ở khu vực này được dự báo trị giá hơn 20 tỉ đô vào năm 2025, theo một báo cáo nghiên cứu của Google và công ty đầu tư Temasek thuộc Bộ Tài chính Singapore vào tháng 12 năm ngoái Ngày nay, Grab hoạt động ở 225 thành phố ở tám nước Đông Nam Á và đã thu hút được hơn 100 triệu lượt tải ứng dụng Khởi đầu chỉ là một ứng dụng gọi xe taxi, Grab đã mở rộng ra các dịch vụ khác bao gồm gọi xe tư nhân (GrabCar), gọi xe ôm (GrabBike) và giờ đây lấn sân sang các dịch vụ giao hàng bao gồm đồ ăn, hàng tạp hóa và bưu kiện. Để kết nối tất cả dịch vụ này, Grab đã ra mắt dịch vụ thanh toán di động GrabPay vào năm 2016, giúp người dùng thanh toán các dịch vụ thuận tiện hơn. Grab dự kiến đạt doanh thu 1 tỉ đô trong năm 2018 Cuộc đối đấu vời người bạn học cũ Tuy nhiên, con đường để gầy dựng Grab không luôn bằng phẳng. Gần đây, Grab nhận được thông báo từ Ủy ban người tiêu dùng và cạnh tranh Singapore cáo buộc Grab làm giảm sự cạnh tranh trên thị trường gọi xe sau khi thâu tóm mảng kinh doanh của Uber ở Đông Nam Á Tan cho rằng trên thị trường gọi xe vẫn còn rất nhiều cạnh tranh. Grab đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt với hãng gọi xe và cung cấp các dịch vụ theo yêu cầu Go-Jek (Indonesia) được sáng lập bởi Nadiem Makarim, một người bạn học cùng khóa MBA với Tan ở Đại học Harvard Sau khi thống lĩnh thị trường Indonesia, Go-Jek đang có tham vọng mở rộng thị trường ra khắp Đông Nam Á, trực tiếp đối đầu với Grab. Trong năm nay, Go-Jek quyết định chi 500 triệu đô để có hiện diện ở Việt Nam, Thái Lan, Singapore và Philippines Hồi còn học ở Harvard, Tan và Makarim từng là những người bạn thân. Tan được cho là từng có ý định đầu tư vào Go-Jek khi công ty này mới được Makarim thành lập. Song cả hai sau đó ngày càng tách rời nhau khi nhận thấy rằng họ sẽ sớm trở thành đối thủ cạnh tranh của nhau. Cả hai công ty này giờ đây hiếm khi gửi lãnh đạo đến dự các hội nghị hoặc diễn đàn có sự tham dự của phía bên công ty kia Tan cho biết quản lý một công ty đa quốc gia có khát vọng lớn đòi hỏi các kỹ năng khác xa với việc điều hành một công ty khởi nghiệp nhỏ bé vào những ngày đầu. Tan nói vui rằng lúc mới thành lập, mọi người trong công ty “đều biết ai đi toilet vì chúng tôi chỉ ngồi xung quanh một chiếc bàn và cũng chỉ có vài người”. Giờ đây, Grab có độ ngũ nhân sự 5.000 người khắp khu vực Khi tuyển dụng, Tan cho biết Grab sẽ tìm kiếm các ứng cử viên có bốn thái độ mà Grab xem là các nguyên tắc 4 chữ H chủ đạo của công ty: Khao khát, Khiêm tốn, Thành thực và Nhiệt Tâm (Hunger, Humility, Honesty and Heart) Lê Linh
